Pixels of Formaat? Wat maakt foto’s beter?

Jaren geleden heeft Adobe grote verwarring gezaaid op het gebied van fotoresolutie. Daardoor stoeien veel hobby fotografen tot op de dag van vandaag met DPI en PPI. Is meer pixels altijd beter? Wat is het verschil tussen afbeeldingen op het scherm of wanneer je foto’s afdrukt op papier? In dit artikel kijken we naar schermresolutie en printresolutie, en wanneer dat belangrijk is.

Wanneer is dit nuttige informatie?

Als je regelmatig drukwerk laat maken zoals flyers, brochures, visitekaartjes en briefpapier.
Als je websites ontwerpt en jouw afbeeldingen op de juiste wijze wilt bewerken.
Bij het zelf printen van bestanden en documenten.
Als je niet snapt waarom sommige afdrukken er zo lelijk uitzien, en waarom jouw websites zo lang duren met laden.
Als je in de war raakt met DPI, PPI, Dots en Pixels.

Adobe maakt het ingewikkeld

In de meeste beeldbewerkingsprogramma’s kun je het formaat van de afbeelding wijzigen. Je kiest de optie “Image Size” of een variant daarvan en je kunt de afmetingen aanpassen. Je vergrendelt de horizontale en verticale afmetingen zodat je geen uitgerekt beeld krijgt en je stelt jouw afbeelding in. Tot zover geen probleem. De verwarring ontstaat wanneer je beelden schaalt voor drukwerk of voor afbeeldingen in bijvoorbeeld websites. Voor print kijk je naar DPI, en voor het beeldscherm naar PPI. Omdat Photoshop vroeger standaard “Resample Image” aan had staan konden er onverwachte situaties voorkomen. Foto’s zagen er plotseling op het beeldscherm heel anders uit, veel kleiner of juist groter.

Pixels voor het beeldscherm

Een computerscherm is opgebouwd uit punten ofwel pixels. Hoe groter het aantal pixels hoe scherper het beeld. Wanneer je een afbeelding hebt van bijvoorbeeld 1920x1080 (Full HD) kan het zijn dat de afbeelding groter is dan het scherm, of dat je randen ziet. Niet elke monitor heeft dezelfde resolutie, dus het formaat kan afwijken per scherm. Websites zullen hier doorgaans rekening mee houden door kaders met plaatjes dynamisch te schalen.

Formaat bij foto’s

Je kunt elke foto afdrukken op postzegelformaat of op posterformaat, het maakt niet uit hoeveel pixels de afbeelding heeft. Tenminste, als je niet let op de DPI ofwel Dots Per Inch. Dat zijn het aantal punten per inch. Die foto op posterformaat is misschien maar 60 DPI terwijl dezelfde foto op een postzegel 600 DPI zou zijn. Aan het aantal pixels is niets veranderd. De poster zal er niet scherp uitzien, de afzonderlijke pixels worden opgerekt. De postzegel daarentegen zal haarscherp zijn, afhankelijk van de kwaliteit van de printer.

Drukwerk resolutie

Je hebt wellicht een printer op je bureau staan die 600 DPI kan printen of hoger. En een scanner die nog veel hogere DPI waardes kan scannen. Toch gebruiken drukkers meestal 300 DPI, dat is de industrie standaard. Wanneer je drukwerk aan moeten leveren wordt er vaak gevraagd om bestanden met 300 DPI. Toch werkt beeldbewerkingssoftware vaak met pixels, en tekstverwerkers gebruiken weer standaard papierformaten als A5 en A4. Printshops kunnen steeds beter overweg met afwijkende instellingen, zolang je maar duidelijk aangeeft wat je op papier wilt zien. Als de resolutie te laag is kan de printshop daar melding van maken, tenminste als ze met je meedenken. Een resolutie die te hoog is maakt eigenlijk niet zoveel uit. Voor een drukker met drukpersen kan het wel lastig worden, zeker als ze van de oude stempel zijn.

Resample Image

Dat is de functie die voor problemen kan zorgen. Stel je hebt een 20MP foto (we behandelen in dit artikel niet Megapixels maar 20MP is behoorlijk hoog). Je wilt deze als ansichtkaart laten afdrukken voor kerstmis. Daarom pas je het formaat netjes aan op 300 DPI met de afmetingen van de kaart. Als je “Resample Image” of een vergelijkbare term aanvinkt is zal jouw 20MP foto veel kleiner worden. Als je vervolgens geen kopie opslaat maar jouw originele bestand overschrijft houd je een foto over die op een hoge resolutie beeldscherm niet meer scherp zal zijn.

DPI en PPI

De afkorting DPI staat voor Dots Per Inch en PPI voor Pixels Per Inch. DPI is een vaste waarde, PPI is variabel omdat de resoluties van een PC monitor, laptop beeldscherm of het display van jouw mobiele telefoon allemaal andere waardes hebben. De kleinere Samsung Galaxy S8 heeft bijvoorbeeld een PPI van 571 PPI terwijl de grotere Galaxy S8+ een PPI van 529 heeft. Hoger is beter, dus het beeldscherm van het goedkopere model is technisch gezien scherper. Dat zul je niet direct waarnemen, maar bij foto’s die 1 op 1 worden weergegeven zal het kleinere toestel de foto ook kleiner laten zien. Klinkt logisch? Bij de Apple iPhone is dat niet het geval, daar heeft de grotere versie tevens een hogere PPI waarde gekregen waarmee de afbeelding op de kleinere versie groter lijkt.

Van scherm naar print

Je zou er hoofdpijn van krijgen. Als je alleen met beeldschermen werkt is het al wat eenvoudiger, dan hoef je alleen maar te letten op pixel dichtheid, PPI en resolutie. Werk je ook met print, dan zul je rekening moeten houden met het juiste formaat in DPI, met name ook bij tekstverwerkers en DTP opmaak software die vaak werken op basis van A5, A4 en Letter formaat, in centimeters of inches met variabele DPI instellingen. Werk in ieder geval altijd met een kopie van je originele bestanden zodat je niet het risico loopt jouw foto’s in een verkeerde resolutie op te slaan. De consumenten printshops met online upload tools zijn over het algemeen vrij vergevingsgezind met de instellingen van het materiaal en zullen zelf schalen waar nodig. Onthoud; liever teveel pixels dan te weinig!